Bilişsel(Kognitif) Davranışçı Terapist/Psikolojik Danışman
Çağımızın getirdiği teknolojik gelişmelere paralel ruhsal rahatsızlıklarda da artış olmuştur. Bu rahatsızlıklar içerisinde anksiyete bozuklukları ön plana çıkmaktadır. Anksiyete bozuklukları içerisinde ise OKB (Obsesif Kompülsif Bozukluk) her yaş grubunda görülmeye başlanmıştır.
OKB halk arasında takıntı hastalığı olarak bilinir. Hepimizin takıntıları olabilir. ama her takıntı okb değildir. Takıntımızın hastalık olarak tanımlanması için aşağıdaki belirtilerin olması gereklidir.
OKB Nedir?
OKB, obsesyon adı verilen takıntılı düşünce, fikir ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen yineleyici davranışlar ve zihinsel eylemlerden oluşan bir ruhsal hastalıktır.
Obsesyon
Kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, zihninden uzaklaştıramadığı düşünce, fikir ve dürtülerdir. Kişinin isteği dışında gelirler, kişi tarafından mantıkdışı olarak değerlendirilirler ve yoğun sıkıntı ve huzursuzluğa yani anksiyeteye neden olurlar.
Kompulsiyon
Obsesyonların neden olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak üzere yapılan yineleyici,tekrarlayıcı davranış ve zihinsel eylemlerdir.
OKB (Obsesif Kompülsif Bozukluk) belirtileri nelerdir?
Yaygın obsesyon belirtileri:
• Kirlenme veya mikrop bulaşmasından korkma
• Başkasına zarar vermekten korkma
• Hata veya yanlış yapmaktan korkma
• Rezil olmaktan veya sosyal açıdan kabul görülmez bir şekilde davranmaktan korkma
• Şeytanca veya günahkar düşünmekten korkma
• Düzen, simetri, kusursuzluk ihtiyacı
• Aşırı kuşku ve sürekli güvence ihtiyacı
Yaygın kompülsiyon belirtileri:
• Tekrar tekrar yıkanma, duş alma veya ellerini yıkama
• El sıkışmayı veya kapı tokmağına dokunmayı reddetme
• Kilit, ocak gibi şeyleri sürekli kontrol etme
• Rutin işleri yaparken içinden veya yüksek sesle sürekli sayı sayma
• Sürekli bir şeyleri belli bir biçimde düzenleme
• Belirli bir sıraya göre yemek yeme
• Genellikle rahatsız edici olan, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen kelimelere, görüntülere veya düşüncelere takılıp kalma
• Belirli kelimeleri, cümleleri veya duaları tekrarlama
• İşleri belirli bir sayıda yapma ihtiyacı
• Değeri olmayan şeyleri toplama veya biriktirme
OKB’nin görülme sıklığı ve Nedenleri Nelerdir?
Görülme sıklığı hiçte azımsanmayacak kadar çoktur. Toplum içinde %2-3 sıklıkla görülür.
Bayanlarda erkeklere oranla daha fazla görülür.özellikle ergenlik döneminde başlamakla birlikte okul öncesi ve erken çocuklukta da görülme sıklığı son yıllarda artmıştır. OKB nin nedenleri arasında diğer psikiyatrik rahatsızlıklarda olduğu gibi Genetik nedenler, Beyin işlevlerinde bozulma ve serotonin, Çocukluk çağı travmaları, Kişilik özellikleri, Aile tutumları ve sosyal nedenler sayılabilir.
OKB nasıl tedavi edilir?
OKB de tedavi diğer anksiyete bozukluklarında olduğu gibi 3 şekilde olabilir.
1-)İlaçla Tedavi: Etkilerinin görülmesi için iki hafta kadar beklemek gerekir. İlacın etkili olup olmadığına karar vermek için en az 10 hafta süre geçmesi beklenmelidir. Etkili olduğuna karar verilirse tedavinin gerekirse günlük doz arttırılarak en az iki yıl sürdürülmesi gerekir.
2-)Psikoterapi ile tedavi: Psikoterapi çok önemli bir yer tutmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalarda özellikle Kognitif(Bilişsel) Davranışçı terapiler bu sorunla baş etmede çok etkili olmaktadır. Alıştırma ya da exposure müdahaleleri danışanın yaşadığı kaygıyı anlamlandırma ve otomatik düşüncelerini yeniden yapılandırmada etkili ve kalıcı çözümler sunmaktadır. Kognitif terapiler dışında Emdr ve diğer terapilerde kullanılmaktadır.
3-)İlaç ve Psikoterapinin birlikte olduğu tedavi: Yukarıdaki seçenekler dışında yoğun OKB yaşayan ve duygu durumu stabilize olmayan danışanlar için psikofarmakoterapi(ilaç tedavisi) ve psikoterapi birlikte kullanılmakta ve danışan hem ilaç hem de düzenli olarak terapilere devam ederek sağaltım oluşmaktadır.
Son olarak OKB olduğunuzu düşünüyorsanız durumu geciktirmeden mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına(Psikiyatrist, Psikolojik Danışman, Psikolog vb.) görünmelisiniz! Unutmayın Ruh sağlığında koruyucu yaklaşım en önemli seçenek olmalıdır!
Yalçın YILMAZ
Psikolojik Danışman/Psikoterapist
OKB halk arasında takıntı hastalığı olarak bilinir. Hepimizin takıntıları olabilir. ama her takıntı okb değildir. Takıntımızın hastalık olarak tanımlanması için aşağıdaki belirtilerin olması gereklidir.
OKB Nedir?
OKB, obsesyon adı verilen takıntılı düşünce, fikir ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen yineleyici davranışlar ve zihinsel eylemlerden oluşan bir ruhsal hastalıktır.
Obsesyon
Kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, zihninden uzaklaştıramadığı düşünce, fikir ve dürtülerdir. Kişinin isteği dışında gelirler, kişi tarafından mantıkdışı olarak değerlendirilirler ve yoğun sıkıntı ve huzursuzluğa yani anksiyeteye neden olurlar.
Kompulsiyon
Obsesyonların neden olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak üzere yapılan yineleyici,tekrarlayıcı davranış ve zihinsel eylemlerdir.
OKB (Obsesif Kompülsif Bozukluk) belirtileri nelerdir?
Yaygın obsesyon belirtileri:
• Kirlenme veya mikrop bulaşmasından korkma
• Başkasına zarar vermekten korkma
• Hata veya yanlış yapmaktan korkma
• Rezil olmaktan veya sosyal açıdan kabul görülmez bir şekilde davranmaktan korkma
• Şeytanca veya günahkar düşünmekten korkma
• Düzen, simetri, kusursuzluk ihtiyacı
• Aşırı kuşku ve sürekli güvence ihtiyacı
Yaygın kompülsiyon belirtileri:
• Tekrar tekrar yıkanma, duş alma veya ellerini yıkama
• El sıkışmayı veya kapı tokmağına dokunmayı reddetme
• Kilit, ocak gibi şeyleri sürekli kontrol etme
• Rutin işleri yaparken içinden veya yüksek sesle sürekli sayı sayma
• Sürekli bir şeyleri belli bir biçimde düzenleme
• Belirli bir sıraya göre yemek yeme
• Genellikle rahatsız edici olan, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen kelimelere, görüntülere veya düşüncelere takılıp kalma
• Belirli kelimeleri, cümleleri veya duaları tekrarlama
• İşleri belirli bir sayıda yapma ihtiyacı
• Değeri olmayan şeyleri toplama veya biriktirme
OKB’nin görülme sıklığı ve Nedenleri Nelerdir?
Görülme sıklığı hiçte azımsanmayacak kadar çoktur. Toplum içinde %2-3 sıklıkla görülür.
Bayanlarda erkeklere oranla daha fazla görülür.özellikle ergenlik döneminde başlamakla birlikte okul öncesi ve erken çocuklukta da görülme sıklığı son yıllarda artmıştır. OKB nin nedenleri arasında diğer psikiyatrik rahatsızlıklarda olduğu gibi Genetik nedenler, Beyin işlevlerinde bozulma ve serotonin, Çocukluk çağı travmaları, Kişilik özellikleri, Aile tutumları ve sosyal nedenler sayılabilir.
OKB nasıl tedavi edilir?
OKB de tedavi diğer anksiyete bozukluklarında olduğu gibi 3 şekilde olabilir.
1-)İlaçla Tedavi: Etkilerinin görülmesi için iki hafta kadar beklemek gerekir. İlacın etkili olup olmadığına karar vermek için en az 10 hafta süre geçmesi beklenmelidir. Etkili olduğuna karar verilirse tedavinin gerekirse günlük doz arttırılarak en az iki yıl sürdürülmesi gerekir.
2-)Psikoterapi ile tedavi: Psikoterapi çok önemli bir yer tutmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalarda özellikle Kognitif(Bilişsel) Davranışçı terapiler bu sorunla baş etmede çok etkili olmaktadır. Alıştırma ya da exposure müdahaleleri danışanın yaşadığı kaygıyı anlamlandırma ve otomatik düşüncelerini yeniden yapılandırmada etkili ve kalıcı çözümler sunmaktadır. Kognitif terapiler dışında Emdr ve diğer terapilerde kullanılmaktadır.
3-)İlaç ve Psikoterapinin birlikte olduğu tedavi: Yukarıdaki seçenekler dışında yoğun OKB yaşayan ve duygu durumu stabilize olmayan danışanlar için psikofarmakoterapi(ilaç tedavisi) ve psikoterapi birlikte kullanılmakta ve danışan hem ilaç hem de düzenli olarak terapilere devam ederek sağaltım oluşmaktadır.
Son olarak OKB olduğunuzu düşünüyorsanız durumu geciktirmeden mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına(Psikiyatrist, Psikolojik Danışman, Psikolog vb.) görünmelisiniz! Unutmayın Ruh sağlığında koruyucu yaklaşım en önemli seçenek olmalıdır!
Yalçın YILMAZ
Psikolojik Danışman/Psikoterapist